‘Connected improvisation’ Den Haag - Singapore
Als onderdeel van twee events op hetzelfde tijdstip, één in Singapore en één op het KC, is een ‘Connected Improvisation’ sessie georganiseerd. ‘Telling Stories: Performers Present International Artistic Symposium’ was het event in Singapore en de sessie van ECMA (European Chamber Music Academy) het event in Den Haag.
‘Connected improvisation’ is een improvisatie les onder leiding van (in dit geval) Karst de Jong, waarbij de musici (3 in Singapore en 4 in Den Haag) met elkaar samen spelen over een afstand van meer dan 13.000 km. Door middel van een snelle internet verbinding, uitgebreide AV-techniek, meerdere technici en speciale software is het mogelijk om deze musici (en het publiek) een nieuwe ervaring te geven als het gaat om improvisatie. De grote afstand levert ontegenzeggelijk een vertraging op tussen wat men ziet (video) en wat men hoort (audio). En juist deze ingrediënten zorgen ervoor dat het improviseren een nieuwe dimensie krijgt.
Eén van de opmerkingen van de symposium gasten in Singapore was dat het er allemaal zo eenvoudig en natuurgetrouw uitzag, en dat hij echt het gevoel had dat alle musici op hetzelfde podium aan het spelen waren. Dat zien wij technici als een compliment. Voor de musici zelf was deze improvisatie ook een compleet nieuwe ervaring. Ze waren onder de indruk van de intensiteit van het samenspel en het verrassende muzikale resultaat als gevolg van een altijd aanwezige vertraging. Deze vertraging levert ritmische patronen op en zorgde ook in dit geval voor prachtige resultaten.
Voor de technici is het altijd goed om te horen dat het er zo eenvoudig uitzag. Dat is de bedoeling. Echter de techniek en de benodigde voorbereidingen achter een online verbinding zijn helemaal niet zo eenvoudig. Binnen het Conservatorium krijgen wij wel steeds meer ervaring en knowhow in het opzetten van zo’n AV-verbinding. Een belangrijke maar simpele les uit het verleden is dat er altijd een z.g. ‘life-line’ moet zijn met de andere kant. Een ‘life-line’ in de zin van een Skype of Zoom verbinding die tijdens de gehele sessie actief is. Er is niets zo vervelend als in het digitale duister te moeten tasten als er iets mis gaat. Het is ook absoluut noodzakelijk dat meerdere oefensessies plaats vinden voorafgaand aan het eigenlijke ‘concert’. Er moet routine worden opgebouwd in het opzetten van de verbinding, zowel voor de technici als de musici.
En daarbij hebben we het niet alleen maar over een simpele internet verbinding, maar vooral over het plaatsten en configureren van de computers, het juist instellen van het netwerk, de kwaliteit van de projectie, de plaatsing van de microfoons en de camera’s, het instellen en afregelen van het geluid en het voorbereiden van de monitors, koptelefoons en de luidsprekers. Met name het gebruik van de luidsprekers luistert erg nauw. Een vorm van feedback op de lijn kan gaan werken al een enorme echo en moet dus worden voorkomen - artistiek gezien wel een interessant gegeven overigens! Ook na dit event zijn wij weer wijzer geworden. Wat is een praktisch en visueel aantrekkelijke opstelling voor de musici, waar plaatsen we de camera’s en spelen de musici zonder of mét koptelefoon?
In onze huidige praktijk situatie moeten we voor elke online sessie alle apparatuur klaarzetten en ‘afregelen’. Dit kost relatief veel tijd en introduceert onnodige fouten. Hopelijk kunnen we in ons nieuwe gebouw een vaste opstelling realiseren zodat het voor docenten én studenten veel makkelijker gaat worden om vanuit Den Haag in andere conservatoria les te geven of te krijgen. In het nieuwe jaar gaan Karst de Jong en Lex vd Broek op bezoek bij het Conservatorium van Zurich om de mogelijkheden te onderzoeken voor een nauwere samenwerking op het gebied van ‘distance teaching’ in het voorjaar van 2020.
Tekst: Lex van den Broek
Voor een impressie van het bovenstaande event kun je hier een korte samenvatting zien:
Op de website van het Conservatorium van Singapore (YST) is de volgende website aankondiging nog te zien van het bovenstaande.