Van kwaliteitszorg naar kwaliteitscultuur

4 mei 2021

Vier hogescholen over hun ervaringen met instellingsaccreditatie
Veel vrijheid en professionele ruimte voor de kwaliteitsbeoordeling van afzonderlijke opleidingen, dankzij een stevige en brede kwaliteitstoets op instellingsniveau. Vier hogescholen experimenteerden de afgelopen jaren in een OCW-pilot met deze nieuwe vorm van kwaliteitszorg. Wat zijn hun voornaamste bevindingen.

De kritische vrienden van het Koninklijk Conservatorium
Het Koninklijk Conservatorium van de Hogeschool der Kunsten Den Haag experimenteert volop met vormen van kwaliteitscultuur die moeten leiden tot een grote betrokkenheid van studenten en docenten. Belangrijk uitgangspunt daarbij is dat er een verschuiving plaatsvindt van een procesgerichte benadering van kwaliteitscultuur (gebaseerd op de taal van de kwaliteitszorg) naar een discussie over de kwaliteit van de inhoud van het onderwijs (gebaseerd op de taal van de discipline).

Het conservatorium heeft hiervoor een systeem van internationale kritische vrienden’ opgezet, die een belangrijke rol spelen in de permanente verbetering van opleidingen. Deze kritische vrienden zijn gerenommeerde inhoudelijke experts die op het niveau van opleidingen of afdelingen (bijvoorbeeld jazz, oude muziek en compositie) een meerdaagse review uitvoeren en in gesprek gaan met studenten, docenten en management. De experts spreken de taal van de studenten en docenten, maar volgen tegelijkertijd tijdens de reviews een aantal criteria voor de beoordeling van een opleiding. Het resultaat van zo’n review is een rapport met inhoudelijke observaties en aanbevelingen, waarop de opleiding of afdeling een reactie moet schrijven met een verbeterplan. Drie jaar later komt de kritische vriend kijken wat er met de aanbevelingen is gedaan. Het proces wordt gemonitord door een visitatiepanel dat eens in de zes jaar naar de instelling komt en op basis van de diverse rapporten van de kritische vriend kijkt naar het proces in het algemeen.

De ervaringen met deze methode tonen aan dat de betrokkenheid van studenten en docenten bij het onderwerp kwaliteit sterk toeneemt. Hierdoor ervaren ze de werklast als minder zwaar vergeleken bij de huidige opleidingsbeoordelingen die vaak als een ‘moetje’ worden gezien. Maar het allerbelangrijkste is dat op deze manier de relevantie van externe kwaliteitsbeoordeling sterk toeneemt: omdat er veel dieper in de opleiding of afdeling wordt gekeken, is er sprake van veel relevantere aanbevelingen voor verbetering dan bij nu de huidige opleidingsbeoordelingen het geval is.

Geschreven door Martin de Wolf & Martin Prchal & Anneke Vierhout & Edwin Löring. Lees de rest van het artikel hier.

Lees meer over Kwaliteitscultuur .