aus LICHT in de media

26 juni 2019

In mei en juni 2019 werd een substantieel deel van de cyclus LICHT van Karlheinz Stockhausen uitgevoerd. Uit de zeven opera’s, vernoemd naar de dagen van de week, werden hoogtepunten geselecteerd die bij elkaar een mooi totaaloverzicht gaven van het meesterwerk van Stockhausen. Uit de 29 uur muzikaal materiaal van LICHT werd een voorstelling van 15 uur, verdeeld over drie dagen, gemaakt: aus LICHT.

Nog nooit eerder in de geschiedenis zijn zulke grote delen (meer dan de helft van de totale operacyclus) van LICHT opgevoerd. De uniciteit en de grootte van dit project makte het een opera/muziektheaterproject van wereldformaat. aus LICHT was een samenwerking tussen Holland Festival, De Nationale Opera, Koninklijk Conservatorium Den Haag en de Stockhausen-Stiftung für Musik. Zowel Nederlandse als internationale pers was lovend over aus LICHT. Lees een selectie uit de recensies hieronder.

Nederlandse pers

'aus LICHT is nu tot stand gekomen dankzij een speciale masteropleiding aan het Koninklijk Conservatorium Den Haag. De studenten die de muziek uitvoeren, zijn onder meer door de twee weduwes Stockhausen intensief begeleid. Die opleiding was onontbeerlijk bij deze cyclus. Start van deze opleiding was een strategische meesterzet, want zowel de kennisoverdracht als de “goedkope” maar de energieke en compromisloos toegewijde jonge topuitvoerders die eruit voortkwamen, zijn voor de totstandkoming (en de kwaliteit) van de cyclus onontbeerlijk.'
Lees meer

'Maar de gigantische driedaagse marathon ‘aus Licht’ – een geweldige samenwerking van De Nationale Opera, het Holland Festival en het Koninklijk Conservatorium Den Haag – zette de bizarre, operateske ­wereld van Stockhausen in een fel oplaaiend licht.'

'Groot gejuich viel de productie na afloop ten deel. Ja, hier werd inderdaad historie geschreven.'
Lees meer

'Álles aan de productie Aus Licht is verbluffend. (...) Dan de prestaties van de instrumentalisten en zangers, voor het leeuwendeel studenten van het Haags conservatorium. De klankregie van onder anderen Paul ­Jeukendrup en Jan Panis.'
Lees meer

'Het trompetconcert getiteld ‘Michaels Reise um die Erde’ klonk als een ware sensatie. (...) De Amerikaanse trompettist Jerome Burns speelde zijn virtuoze partij fenomenaal. Naar aanwijzingen van Stockhausen richtte hij zijn instrument naar alle windstreken en kreeg hij weerwoord en aanmoediging uit het voortreffelijk reagerende orkest, gevormd door studenten van het Koninklijk Conservatorium in Den Haag, het instituut dat met het Holland Festival en De Nationale Opera dit project op poten zette.'
Lees meer

'Maar het diepst geraakt was ik door de toewijding van al die honderden uitvoerenden. Het Koninklijk Conservatorium in Den Haag had in samenwerking met De Nationale Opera en het Holland Festival een Stockhausen-master in het leven geroepen om een nieuwe generatie met Karlheinz te infecteren. (...) Het feit dat zo veel studenten zo intensief met zijn muziek bezig zijn geweest, vergroot de kans dat we in de toekomst toch nog wat van Stockhausen horen. En in een muzieklandschap waarin hij nauwelijks navolging krijgt, kan hij nog zo gedateerd zijn, hij wordt er ook bijzonderder door.'
Lees meer

Amerikaanse pers

Lees het artikel

'I wish I could credit the hundreds of performers, some of whom prepared through an “Aus Licht” master’s program and all of whom sang, played and acted with commitment and confidence. Most — even the staggeringly talented children’s choirs — were required to memorize their complex parts.

Jerome Burns was a joy to watch as the soloist in “Michael’s Journey” from “Thursday,” perhaps the greatest trumpet concerto not to have that name. Marta Goméz Alonso, in the flute solo “Kathinka’s Chant as Lucifer’s Requiem,” written originally for Ms. Pasveer, was fearless in demonstrating the sonic possibilities of her instrument. And Ivan Pavlov, impressively appearing in all three programs, was a nimble keyboardist, relishing the “Klavierstücke” passages and appearing in a mad rush as Synthi-Fou, a sort of sci-fi Phantom of the Opera who concludes the “Invasion Explosion” scene with an unhinged synthesizer solo.'
Lees meer

'If anything, the message of this “Licht” adaptation was that to find love and foster reconciliation, humanity cannot think small.'
Lees meer

'The musical director was the Dutch flutist Kathinka Pasveer, who lived and worked with Stockhausen. She spent three years supervising an army of some four hundred performers, many of them students at the Royal Conservatory of The Hague. They essentially majored in Stockhausen.'
Lees meer

'No doubt about it—this is intense stuff. But it was hardly the freak-out that one might imagine. In context, the “Helicopter String Quartet” was only one highlight of many. It’s a gimmick, to be sure, but what a gimmick! The all-female Pelargos Quartet, made up of conservatory students, played this devilishly difficult music with virtuosic aplomb. They were among the roughly 600 performers and technicians—in addition to orchestras, choruses and synthesizers, there are numerous soloists for flute, basset horn, trumpet and piccolo—who ensured that the other 14 scenes were equally as thrilling.'
Lees meer

Duitstalige pers

'Die Flötistin Marta Goméz Alonso, sie trägt wie von Stockhausen gewünscht ein Katzenkostüm, spielt wie so viele der 400 überwiegend jungen Musiker an diesen wunderlich herrlichen drei Tagen begeistert auswendig, was dieser Musik einen ungemein kreatürlichen Anschein gibt.'

'"Aus Licht" ist ein Projekt der Superlative. Es gab 450 Proben in drei Jahren, das Konservatorium in Den Haag hat dazu einen Masterstudiengang aufgelegt'
Lees meer

'Und all das wiederum ist zurückzuführen darauf, dass von den über 400 Mitwirkenden allein 194 junge Musiker sind, die sich hundertprozentig in das Abenteuer ihres Lebens stürzten. Vor vier Jahren hatte das Royal Conservatoire Den Haag, angestiftet von Renée Jonker, ein „LICHT Master’s programme“ aufgelegt. Einige Studenten, darunter die fünf atemraubend spielenden Michaels-Trompeter/innen, haben ihre Master mit Stockhausen absolviert. So etwas macht man nur einmal im Leben.'
Lees meer

'Das Haager Konservatorium (...) richtete auch eigens einen zweijährigen Masterstudiengang für die Solo-Instrumentalisten und die Sound-Ingenieure ein. Unterrichtet wurden sie neben vielen anderen mit den Uraufführungen vertrauten Musikern vor allem von Kathinka Pasveer, der Flötistin, Muse und Nachlassverwalterin Stockhausens, um nicht nur die horrenden spieltechnischen Herausforderungen meistern zu können, sondern daneben auch noch das Bewegungs- und Gestenrepertoire, das Stockhausen gern bis in die letzte Kniedrehung hinein vorschrieb.'
Lees meer

'Stockhausen-Muse und Lebensgefährtin Kathinka Pasveer hat als musikalische Leiterin im Zusammenarbeit dem Königlichen Konservatorium Den Haag eine Auswahl der Szenen getroffen, da viele der dortigen Musikstudenten beteiligt sind. (...) wird der Geist und die Musik Stockhausens an die jüngere Generation weitergegeben. So haben neben Pasveer auch viele Licht-Interpreten der ersten Generation mit den Studenten gearbeitet, so auch die Stockhausen Söhne Markus und Simon.'
Lees meer

'Ein Teil der Musizierenden wurde eigens zwei Jahre lang im Rahmen eines Masterstudiengangs für dieses Projekt ausgebildet, fast durchwegs herrscht höchste Qualität.'
Lees meer

'Insofern greift auch der Ansatz gut, einen wesentlichen Teil dem musikalischen Nachwuchs anzuvertrauen. Von den insgesamt über 600 Mitwirkenden sind knapp 200 Musikstudenten (der jüngste davon mit erst 16 Jahren stammt aus der Begabtenförderung) oder solche, die ihre Ausbildung gerade erst abgeschlossen haben.'
Lees meer

'Ein Teil der Musizierenden wurde eigens zwei Jahre lang im Rahmen eines Masterstudiengangs für dieses Projekt ausgebildet. Stockhausens penible szenische Vorgaben befolgt das Team immer dann exakt, wenn es musikalisch wirklich Sinn macht, erst danach kommt das Spiel mit den teilweise sehr enigmatischen Inhalten.'
Lees meer