Voormalig directeur Koninklijk Conservatorium – visionair, verbinder en pleitbezorger van de kunsten
Met groot verdriet hebben wij kennisgenomen van het overlijden van Frans de Ruiter, voormalig directeur van het Koninklijk Conservatorium en een toonaangevende figuur in het Nederlandse en internationale kunstleven. Hij overleed op 16 juli 2025 op 79-jarige leeftijd.
Frans de Ruiter was een man met een uitzonderlijk brede blik, een onvermoeibare energie en een diepe toewijding aan de kunsten. Hij was van 1985 tot 2006 directeur van het Koninklijk Conservatorium en gaf in die periode mede vorm aan de ontwikkeling van het instituut als centrum voor artistieke excellentie, onderzoek en experiment, internationale samenwerking en interdisciplinair onderwijs. Zijn visie op kunsteducatie en zijn geloof in de maatschappelijke waarde van kunst lieten blijvende sporen na binnen en buiten onze muren.
Onder zijn leiding kreeg het Koninklijk Conservatorium een stevigere internationale positie en werden structurele banden gelegd met instellingen binnen en buiten Europa. Hij haalde voor grootse projecten invloedrijke componisten als Olivier Messiaen, György Kurtág, György Ligeti, Karlheinz Stockhausen, Mauricio Kagel, Steve Reich en John Cage naar Den Haag, wat het artistieke profiel van het conservatorium verder versterkte.
Een van zijn meest visionaire besluiten was het binnenhalen van het Instituut voor Sonologie. Toen het voortbestaan van dit toonaangevende centrum voor elektronische muziek aan de Universiteit Utrecht onder druk kwam te staan, wist Frans de Ruiter het in de jaren tachtig te verankeren binnen het Koninklijk Conservatorium. Daarmee gaf hij het instituut een nieuw artistiek thuis én een toekomst, en verrijkte hij het conservatorium met een sterke innovatieve en experimentele dimensie.
Frans de Ruiter speelde bovendien een belangrijke rol bij de totstandkoming van de Dutch National Opera Academy (1996), een gezamenlijk initiatief van het Koninklijk Conservatorium en het Conservatorium van Amsterdam. Deze samenwerking bood jonge operatalenten een unieke opleiding waarin de expertise van beide instituten werd gebundeld.
Hij was daarnaast de grondlegger van de Academy of Creative and Performing Arts (ACPA), opgericht in 2001 als Faculteit der Kunsten. Met ACPA bracht hij praktijk en theorie van de kunsten samen in een unieke verbinding tussen de Universiteit Leiden en de Hogeschool der Kunsten Den Haag. Hiermee gaf hij een krachtig en vernieuwend impuls aan artistiek onderzoek en academisch kunstonderwijs in Nederland. Vanaf 2009 maakte ACPA deel uit van de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden.
Frans de Ruiter was een van de drijvende krachten achter de oprichting van de Hogeschool der Kunsten Den Haag, waarin muziek, dans en beeldende kunst werden samengebracht in een structurele samenwerking. Zijn visie op interdisciplinariteit, samenwerking en schaalvergroting lag aan de basis van deze ontwikkeling. Als eerste voorzitter van het College van Bestuur van de hogeschool gaf hij in die cruciale beginjaren richting aan de inhoudelijke en organisatorische koers van het kunstonderwijs in Den Haag.
Naast zijn werk aan het conservatorium en binnen het kunstonderwijs was De Ruiter een spil in het Nederlandse cultuurbeleid. Als mede-oprichter en voorzitter van Kunsten ’92 streed hij jarenlang voor een structurele waardering van kunst en cultuur in de samenleving. Ook internationaal liet hij zijn sporen na, onder andere als voorzitter van de International Music Council van UNESCO, waar hij zich sterk maakte voor muzikale educatie in ondervertegenwoordigde regio’s. Voor zijn verdiensten ontving hij in 2010 uit handen van koningin Beatrix het Erekruis van de Huisorde van Oranje – een onderscheiding voor bijzondere verdiensten voor het Koninklijk Huis.
Zijn betrokkenheid ging echter verder dan beleidsvisie of internationale netwerken. Frans de Ruiter was een verbinder in hart en nieren – iemand die talent zag, kansen creëerde, en studenten en collega’s wist te inspireren met zijn overtuiging dat kunst onmisbaar is voor een vrije, open en menselijke samenleving.
Wij zijn dankbaar voor alles wat hij voor het Koninklijk Conservatorium en de Hogeschool der Kunsten Den Haag heeft betekend. Zijn nalatenschap leeft voort in de generaties musici, dansers, makers en denkers die hij mede gevormd heeft – en in onze voortdurende inzet voor artistieke kwaliteit, verbinding en maatschappelijke relevantie.
Wij wensen zijn familie, vrienden en allen die hem kenden en met hem hebben gewerkt veel sterkte bij dit verlies.
Koninklijk Conservatorium Den Haag