Het tweede Composing Spaces festival was een enorm succes. Gedurende drie dagen konden Sonologiestudenten en andere geïnteresseerden zich op veel verschillende manieren omringen met muziek, en konden ze colleges volgen over het het gebruik van het element ruimte in muziek. Op het programma stonden stukken van 12 componisten die allemaal op een bijzondere manier het aspect ruimte gebruikten. Leslee en Kalina maakten deel uit van het festival en vertellen ons over hun ervaringen.

Leren door te luisteren
Leslee Smucker is de coördinator van de afdeling Sonologie, ze speelde ook viool in twee concerten tijdens het festival.

'Veel sonologisten werken met ruimtelijke muziek, dus de concerten, colleges en zelfs een film, die verschillende soorten ruimtelijke toepassingen lieten zien, waren een fantastische leermogelijkheid voor iedereen. Ik denk dat het heel interessant is om historische ruimtelijke muziek naast hedendaagse stukken te beleven. Ook waren er meerdere lezingen tijdens het festival.
Sonologiestudenten komen altijd opdagen voor concerten. Dat is heel fijn aan de Sonologie-gemeenschap: studenten en docenten zijn erg betrokken. Tijdens dit festival kregen de studenten de kans om veel te leren en daarbovenop de mogelijkheid om te luisteren.'

Leslee is een violiste, vorig jaar kwam ze naar Den Haag om de One Year Course in Sonologie te volgen. Ze vond het zo leuk dat ze besloot te blijven en te solliciteren op de baan als coördinator.
'Ik ben heel blij dat ik de kans kreeg om twee stukken te spelen in dit festival. Op vrijdag speelde ik La lontananza nostalgica utopica futura van Luigi Nono, een stuk voor viool en tape. Het was een geweldige ervaring voor me om dit samen met Veniero Rizzardi te doen.
Ik was ook heel blij met de samenwerkingen die plaatsvonden tussen de afdelingen Sonologie, Klassieke Muziek en Art of Sound. De samenwerkingen waren heel succesvol in het creëren van goede gesprekken en ervaringen over de afdelingen heen.
Het festival heeft mensen samengebracht en stukken laten horen die niet vaak worden gespeeld.'

Rondom de Concertzaal
Kalina was een van de vele studenten van de afdeling Klassieke Muziek die meespeelden in het festival. Ze zit in het eerste jaar van haar master en speelde slagwerk in twee concerten. Op donderdag speelde ze in het symfonieorkest dat vier stukken van Ives, Nono en Varèse ten gehore bracht in de Concertzaal van Amare. De zaal was tot de nok toe gevuld met publiek.

Het eerste stuk waarin Kalina meespeelde was van Luigi Nono: No hay caminos, hay que caminar... Andrei Tarkovskij, ze stond op een van de balkons van de Concertzaal.
'Rondom de Concertzaal stonden zeven ensembles. Spelen op het balkon vergt veel meer focus en concentratie dan als je op het podium staat. Je maakt deel uit van iets groots, maar je bent wel erg ver weg, daarom vergt het meer focus om bij te dragen. Je moet je partij echt goed kennen zodat je al je aandacht bij de dirigent en de groepen op het andere balkon kunt houden. Ik vond dat echt heel leuk. Je voelt een sterkere connectie met de anderen, omdat je er echt naar moet zoeken.

De meeste repetities waren in de Conservatoriumzaal, maar de dag voor het concert konden we ook in de Concertzaal repeteren. Het was een heel ander gevoel want ineens waren we veel verder weg van de dirigent en zagen we alleen zijn rug, in plaats van de zijkant.
Maar het voelde heel goed om in die zaal te spelen. Het geluid werd niet vervormd door de akoestiek en de zaal hielp echt om het geluid bij het publiek te krijgen. Je hoefde je dus niet in te beelden hoe het voor het publiek zou klinken want het klonk overal hetzelfde.'

Binding met de muziek
Kalina: 'Hedendaagse muziek neemt een belangrijke plaats in binnen dit conservatorium. Het viel me op dat de studenten die belangrijke partijen hadden allemaal heel goed wisten hoe ze met de muziek om moesten gaan. Er waren veel complexe en vreemde ritmes in de stukken die we speelden, maar vanaf de eerste repetities werden die al erg goed gespeeld.
In de percussie-sectie zijn er veel mensen die echt van deze muziek houden, maar het was wel een zwaar programma. Na een repetitie van zes uur gonst je hoofd en heb je het gevoel: "Wow, wat is er net gebeurd?"

Het is een fijne realisatie dat een ambitieus project als dit mogelijk is. De dirigent, Gregory Charette, paste echt perfect bij deze muziek. Hij kende de stukken goed en hield veel van de muziek. Vanaf de eerste repetitie nam hij ons mee op reis en liet ons begrijpen wat we aan het spelen waren. Hij nam de tijd om in detail door de stukken te gaan totdat we ons er comfortabel mee voelden. Hij deconstrueerde de stukken in verschillende secties en werkte met groepen apart, waarbij hij echt goede tips gaf en verhalen vertelde. Uiteindelijk, toen alles samenkwam, konden we echt ervaren en realiseren wat er gebeurde. Zijn werkwijze was echt een waardevolle leerervaring voor mij en ik zal een aantal dingen voor mezelf meenemen naar toekomstige repetities.

Ameriques van Edgar Varèse is geschreven voor een enorm orkest. Je voelt echt dat de secties op zichzelf staan. Dat is volgens mij ook een van de ruimtelijke elementen van dit stuk. Iedereen is ontzettend gefocust op het spelen met hun eigen groep. We waren wel met elf percussionisten en namen de hele achterkant van het podium in beslag. We leren op het conservatorium om samen te spelen, maar meestal zijn er niet meer dan vier of vijf percussionisten tegelijk. We stonden in een rij, dus dat maakte het een extra uitdaging om verbinding met elkaar te maken.
Ameriques is zo'n vol stuk dat je je ogen geen moment van je bladmuziek kan halen, want dan lig je er meteen uit. Mijn blik was dus alleen gefocust op mijn bladmuziek en de dirigent, en de verbinding met mijn collega's kon ik alleen maken door te luisteren en te ademen.
Maar naarmate de repetities vorderden kon ik echt voelen dat de aandacht zich uitbreidde naar het horen van het hele orkest.'

Een droom die uitkomt
'Het concert op vrijdag behandelde het thema ruimte ook op een mooie manier. Ik speelde in Pleïades van Xenakis. We stonden in de Conservatoriumzaal met 6 percussionisten, allemaal gelijkmatig verdeeld rondom het publiek aan de rand van de zaal. We konden duidelijk voelen hoe elke noot en elk motief zich voortbewoog van de ene naar de andere speler.

Pleïades is een van de grootste percussie-stukken die bestaan. Het heeft vier delen, en duurt 45 minuten. Voor mij is het alsof er een droom is uitgekomen nu ik het heb mogen spelen. Je hebt er heel veel verschillende vaardigheden en manieren van samenspel en percussiespel voor nodig. We zijn in september al begonnen met repeteren, dus de opbouw naar dit moment was heel groot, en de reis had alles in zich. Soms was ik ontzettend enthousiast, maar op andere momenten ook bang en gefrustreerd. Toen we het voor de eerste keer echt goed hadden, voelde dat alsof we iets enorms hadden bereikt, maar meteen daarna realiseerde ik me dat dit alleen nog maar het eerste deel was, en dat we door hetzelfde proces zouden moeten gaan voor de andere drie delen. Maar het was een geweldig proces, en het was heel mooi om alle lagen te zien ontstaan en ontwikkelen in het stuk. Het publiek was heel enthousiast, ik denk dat het een succes was. Maar het was zonder twijfel een waardevolle ervaring voor ons.

Het spelen van hedendaagse muziek daagt je uit om je geest te verruimen. Want er zit zo veel in. Het is veel meer dan alleen het spelen van een melodie. Je moet er tijd aan besteden om het te waarderen en dat geeft het een extra lading.'